Art. 180a kk - jazda samochodem pomimo cofniętych uprawnień

Czy kierowca, który zdecyduje się wsiąść za kierownicę pomimo cofniętych uprawnień do kierowania pojazdami ma się czego bać? Co w sytuacji, kiedy kierowca nie był świadomy, że utracił prawo do prowadzenia pojazdów? Dowiedz się jakie są konsekwencje prowadzenia pojazdów pomimo cofnięcia uprawnień oraz jakie są możliwości obrony.

Czy kierowca może zostać skazany nie wiedząc o tym?

Taka sytuacja wydarzyła się w 2017 roku. Sąd uznał kierowcę za winnego jazdy samochodem bez uprawnień i wydał wyrok skazujący w trybie nakazowym. Bez wiedzy i obecności kierowcy.

Rozprawa w trybie nakazowym może się odbyć, kiedy okoliczności czynu i wina sprawcy nie powinny budzić wątpliwości. W przypadku przytoczonego kierowcy chodziło o prowadzenie samochodu po przekroczeniu liczby dozwolonych punktów karnych, co jest czynem niedozwolonym, bo wraz z przekroczeniem punktów karnych rozpoczyna się procedura cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami.

Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył wyrok wydany w trybie nakazowym, bo według jego wiedzy i dowodów, kierowca:

- nie wiedział, że przekroczył dozwoloną ilość punktów karnych (w tym przypadku było to 20 punktów karnych) - policjant wyznaczając mandat nie pouczył go, że przekroczył dozwolony limit,

- nigdy nie odebrał decyzji prezydenta miasta o cofnięciu uprawnień do prowadzenia pojazdów - sąd powołał się na tzw. doręczenie zastępcze, które polega na tym, że pismo urzędowe uznaje się za doręczone, nawet kiedy adresat go nie odbierze, ale upłynie czas możliwy na jego odbiór.

Rzecznik Praw Obywatelskich składa wiele kasacji do Sądu Najwyższego w podobnych sytuacjach. Wnosząc o zwrot sprawy do Sądu Rejonowego i rozpatrzenie jej na zasadach ogólnych, z udziałem podsądnego.

Art. 180a kk - konsekwencje jazdy pomimo cofniętych uprawnień do kierowania pojazdami w 2024 roku

Za jazdę pomimo cofniętych uprawnień kierowca naraża się na grzywnę, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 oraz obligatoryjny zakaz prowadzenia pojazdów od 1 roku do nawet 15 lat. 

Są to dotkliwe konsekwencje, bo kierowca dopuścił się przestępstwa. Sprawa jest rozpatrywana na zasadach kodeksu karnego.

Co może stać się powodem, że zostaniemy postawieni przed sądem i oskarżeni z art. 180a kk?

Sąd korzysta z art. 180a kk. w sytuacji, kiedy kierowca prowadził pojazd na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pomimo cofnięcia uprawnień. Decyzję o cofnięciu uprawnień wydaje organ, który te same uprawnienia przyznał, czyli najczęściej jest to starosta lub prezydent miasta.

Natomiast cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami zazwyczaj odbywa się, kiedy:

1. sąd wydał kierowcy zakaz prowadzenia pojazdów,
2. wynika to z orzeczenia lekarskiego, które stwierdza, że kierowca nie może prowadzić pojazdów, ze względu na przeciwwskazania zdrowotne lub psychologiczne,
3. kierowca przekroczył dozwoloną ilość punktów karnych i nie zdał egzaminu sprawdzającego kwalifikacje.

Warto wiedzieć, że wraz ze zmianami kodeksu ruchu drogowego, które weszły w życie we wrześniu 2022 roku, łatwiej jest stracić prawo jazdy za przekroczenie punktów karnych. Do tej pory policjant mógł przyznać jednorazowo maksymalnie 10 punktów karnych. Od września 2022 roku liczba ta wzrasta do 15 punktów karnych.

Istotną kwestią, którą już poruszaliśmy w tym wpisie jest to, że przestępstwo z art. 180a kk można popełnić wyłącznie umyślnie. W związku z tym sąd powinien ustalić czy prowadzący miał świadomość, że wydano wobec niego decyzję o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, i że taka decyzja mogła zostać podjęta.

Ciekawa zależność między art. 180a kk, a 94 kw

Art. 180a kk dotyczy co do zasady osób, które przed popełnieniem czynu zabronionego miały uprawnienia do prowadzenia pojazdów. Sąd nie powinien wykorzystać art. 180a kk do ukarania osoby, która nigdy nie posiadała prawa jazdy, a mimo, to jeździ samochodem. W takiej sytuacji sąd powinien ukarać taką osobę za art. 94 kw.

Za art. 94 kw. Sąd może również ukarać osobę, która ma zatrzymane prawo jazdy, np. za jazdę po alkoholu czy za kierowanie pod wpływem narkotyków. W takiej sytuacji będzie to jednak wykroczenie, a nie przestępstwo.

Art. 180a kk Jazda bez uprawnień w 2024 roku - możliwości obrony 

Jak widać z powyższego wpisu okoliczności, które towarzyszą zastosowaniu wobec kierowcy art. 180a kk są bardzo różne i towarzyszy im wiele niuansów, które czasem mogą działać na korzyść oskarżonego.

Niektóre sytuacje są dyskusyjne, a po gruntownej analizie może się okazać, że kierowca nie popełnił przestępstwa, a na przykład wykroczenie, które zasadniczo skutkuje mniej dotkliwymi konsekwencjami. W innym przypadku być może będzie możliwa walka o to, aby w ogóle nie był orzekany zakaz prowadzenia pojazdów. Dlatego warto przedstawić sprawę adwokatowi, który ma doświadczenie w podobnych przypadkach.

Jeśli wpis dotyczy ciebie lub kogoś z twoich bliskich, skontaktuj się z naszą kancelarią i poproś o ocenę możliwości obrony.

Aktualizacja artykułu 1 stycznia 2024 roku